Ostra niewydolność nerek u dzieci jest problemem interdyscyplinarnym. Może dotyczyć  zarówno pacjentów oddziałów pediatrycznych, chirurgii dziecięcej oraz intensywnej terapii. W ostatnich latach termin ostra niewydolność nerek jest zastępowany określeniem – ostre uszkodzenie nerek (ang. acute kidney injury – AKI). Właściwie, ten drugi termin jest obecnie obowiązującym i tylko nieznacznie szerszym niż pierwszy.

Do rozpoznania AKI potrzebne są proste dane kliniczne: znajomość diurezy godzinowej oraz stężenia kreatyniny w surowicy oraz umiejętność wyliczenia szacowanej filtracji kłębuszkowej w oparciu o regułę Schwart’za. Obecnie do klasyfikacji AKI stosuje się zmodyfikowaną pediatryczną skalę (ang. RIFLE – risk,injury,failure,los of function, end stage), która dzieli chorych pod względem zaawansowania uszkodzenia i pozwala oszacować potrzebę interwencji terapeutycznej oraz rokowanie. Warto wspomnieć, że u chorego z przewlekłą chorobą nerek może także dochodzić do AKI, tym bardziej, że jest on bardziej wrażliwy na czynniki nefrotoksyczne.

Skala RIFLE:

W oparciu o dostępne dane epidemiologiczne AKI u dzieci występuje około czterech razy rzadziej niż w populacji dorosłych. Nadal pod względem etiologicznym należy różnicować postać przednerkową, nerkową oraz zanerkową. Najczęściej występuje postać przednerkowa, jako zaburzenie wtórne do innych chorób np. biegunek i odwodnienia. Drugimi z kolei są zaburzenia dotyczące bezpośrednio miąższu nerki a najrzadziej występuje postać zanerkowa. Epidemiologia AKI zmienia się także z wiekiem, kiedy to zwiększa się udział postaci nerkowej.

Rozpoznanie ostrego uszkodzenia nerek leży w rękach pediatry podstawowej opieki zdrowotnej, pediatry dyżurnego SOR oraz lekarzy innych specjalności, którzy leczą choroby z potencjalnie możliwym wtórnym zajęciem nerek. Ponieważ zwykle AKI w pierwszych stadiach przebiega bezobjawowo wskazana jest wysoka czujność diagnostyczna, tym większa, że pogorszenie czynności nerek może wpływać na leczenie (postać i dawki leków) oraz rokowanie.

Po stwierdzeniu AKI, lekarz zobowiązany jest do przeprowadzenia pilnej diagnostyki w celu ustalenia czynnika uszkadzającego nerki. Diagnostyka ta powinna zacząć się od wykluczenia najczęstszych przyczyn AKI (np. odwodnienie) ale także takich, które da się w szybki sposób wyeliminować (blokada w odpływie moczu, czynnik toksyczny).  Należy monitorować  wskaźniki życiowe chorego, zaburzenia jonowe i eGFR, mierzyć ciśnienie tętnicze oraz diurezę. W zależności od ww. wyników stosować postępowanie  w oddziale pediatrycznym (np. płyny, leki przeciwnadciśnieniowe) lub dokonać przeniesienia chorego do ośrodka nefrologicznego posiadającego możliwości leczenia nerkozastępczego. Każdy chory z AKI powinien być skonsultowany przez nefrologa w trybie pilnym lub planowym w zależności od stanu klinicznego i progresji choroby, gdyż u znaczącego odsetka dzieci z AKI rozwija się przewlekła choroba nerek.