Obecnie menopauzę określa się jako stałe zaprzestanie miesiączkowania, przez co rozumie się okres 12 miesięcy bezmiesiączkowych, po wykluczeniu przyczyn fizjologicznych i patologicznych takiego stanu. Średni wiek menopauzy obecnie szacuje się na 51,4 rok życia.

Menopauza to okres w życiu kobiety, na którym występuje szereg objawów zdecydowanie obniżających jakość życia kobiet. Należą do nich m.in. objawy  :

-  wazomotoryczne

• Uderzenia gorąca
• Pocenie się

-  psychiczne

• Pobudliwość
• Niepokój
• Depresja
• Napady lęku

Utrata zainteresowania życiem płciowym

 - somatyczne

• Bóle mięśni i stawów
• Zawroty i bóle głowy
• Drętwienie różnych partii ciała
• Trudności z oddychaniem
• Zakłócenia czucia w dłoniach i stopach

Dyskusja naukowa wokół problemów bezpieczeństwa hormonalnej terapii okresu menopauzy trwa już od wielu lat. Niestety wstępne dane z badania WHI prospektywnej randomizowanej próby klinicznej były niepokojące. W badaniach tych przedstawiono niekorzystny wpływ terapii estrogenowo-progestagenowej w zakresie jej wpływu na ryzyko rozwoju chorób sercowo naczyniowych (CVD) i udaru mózgu w grupie starszych kobiet. Analiza danych WHI wyjaśniła również , że podawanie samych estrogenów nie wiązało się ze wzrostem powyższego ryzyka w grupie wiekowej kobiet między 50-59 rokiem życia.   

Ponowna analiza badań WHI , nowe formy terapii oparte o niska i ultraniską dawkę  hormonów połączone z nowoczesnymi progestagenami rzuciły nowe światło na wstępną niekorzystną ocenę tej formy terapii.Potencjalnie korzystny wpływ estrogenów w terapii menopauzalnej w zakresie ryzyka chorób sercowo – naczyniowych polega na :

• Poprawie profilu lipidowego ,
• Efekcie antyoksydacyjny
• Poprawie wrażliwości na insulinę
• Bezpośrednim wpływie na śródbłonek naczyń.

Ponadto estrogeny :

ROZSZERZAJĄ   NACZYNIA:

•   SYNTEZY  TLENKU AZOTU
•   ENDOTELINY-1  i  ¤  ANGIOTENSYNY II
•   MODULACJA  RELAKSACJI  ZALEŻNEJ  OD ACETYLOCHOLINY I SEROTONINY
•   WYDZIELANIA PROSTACYKLINY
•   HAMOWANIE KANAŁU WAPNIOWEGO
•   SYNTEZY CYTOKIN PROMIAŻDŻYCOWYCH (IL-6, IL-8)

Działania powyższe powodują m.in. wzrost przepływu mózgowego i móżdżkowego,  wzrost przepływu wieńcowego, wzrost przepływu w obrębie naczyń obwodowych. Dodatkowym problemem budzącym obawy pacjentek i lekarzy w zakresie prowadzenia terapii hormonalnej objawów menopauzalnych jest stwierdzenie w badaniach WHI możliwości wzrostu ryzyka rozwoju raka piersi.Aktualne rekomendacje w zakresie stosowania HTM mówią jednoznacznie , że : wzrost ryzyka rozwoju raka piersi pod wpływem terapii estrogenowo-progestagenowej  jest mały i dotyczy < 1 przypadku/1000 kobiet/rok.

Odpowiada to odpowiada ryzyku wywołanemu przyrostem masy ciała po menopauzie o 5 kg , regularnemu spożywaniu wysokoprocentowych napojów alkoholowych lub ryzyku zgonu w wypadku samochodowym. W europejskich badaniach obserwacyjnych stwierdzono lepszy profil bezpieczeństwa progesteronu i dydrogesteronu oraz terapii sekwencyjnej. Zgodnie z najnowszymi rekomendacjami uznaje się także, że relacja korzyści do ryzyka w stosowaniu HTM jest najlepsza do 60 roku życia lub do 10 lat od ostatniej miesiączki.

Nie bez znaczenia dla jakości życia kobiet w okresie okołomenopauzalnym są warunkowania biologiczne seksualności wieku menopauzalnego , które są konsekwencją naturalnego wraz z wiekiem wygasania czynności hormonalnej jajników, czego konsekwencją są zaburzenia urogenitalne takie jak :

 - zmniejszenie nawilżenia pochwy ( lubrykacji )

-  zmniejszenie napięcia układu mięśniowego w miednicy

-  zmniejszenie liczby obkurczeń pochwy w orgazmie

-  możliwość pojawienia się tzw. orgazmu moczowego w następstwie nietrzymania moczu

- uszkodzenia śluzówki pochwy i stany zapalne pochwy ( wymagające terapii dopochwowej w zależności od czynnika sprawczego np. przy zastosowaniu clotrimazolu, o ile czynnikiem sprawczym są drożdżaki. 

 

Piśmiennictwo :

1. Anderson GL, Chlebowski RT, Aragaki AK, et al. Conjugated equine estrogen and breast cancer incidence and mortality in postmenopausal women with histerectomy: extended follow-up of the Women’s Health Initiative randomized placebo-controlled trial. Lancet Oncol 2012; 13: 476-486.
2. Chlebowski RT, Anderson GL, Gass M, et al. Estrogen plus progestin and breast cancer incidence and mortality in postmenopausal  women.JAMA 2010; 304: 1684-1692.
3. Taylor HS Korzyści i zagrożenia związane z terapią hormonalną po menopauzie. Ginekol Dypl.2014; 16(6)31-39
4. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy na temat hormonalnej terapii menopauzy – stan wiedzy na grudzień 2013 rok  Przegląd  Menopauzalny 2014; 18(1): 1-8