Rak płuca jest najczęstszym nowotworem złośliwym u ludzi i jednocześnie pierwszą przyczyną zgonów z powodu chorób nowotworowych. W stadium zaawansowanym leczenie ma wyłącznie charakter paliatywny. Do niedawna jedyną metodą możliwą do zastosowania była chemioterapia oparta o schematy dwulekowe oparte na pochodnych platyny. Dzięki niej możliwe jest łagodzenie objawów choroby oraz wydłużenie mediany całkowitego przeżycia o kilka miesięcy. Postęp jaki dokonał się w ostatnich latach w biologii molekularnej pozwolił na zidentyfikowanie mechanizmów odpowiedzialnych za rozwój i progresję choroby nowotworowej. W odniesieniu do niedrobnokomórkowego raka płuca wiedza na temat mutacji genu EGFR i zaburzeń funkcji produktu białkowego jakim jest receptor EGFR i kinaza tyrozynowa z nim związana doprowadziły do opracowania nowych metod leczenia.

Drobnocząsteczkowe, doustne leki o aktywności inhibitorów kinazy tyrozynowej wpływają hamująco na funkcję nieprawidłowego białka w komórkach nowotworowych powodując ograniczenie proliferacji i indukcję apoptozy komórek raka. Aktywność przeciwnowotworową leków z tej grupy udowodniono w badaniach klinicznych. Pierwsze randomizowane badania w pierwszej linii leczenia u wyselekcjonowanych chorych z obecnością tzw. aktywującej mutacji w genie EGFR przeprowadzono przy zastosowaniu leków pierwszej generacji takich jak gefitynib i erlotynib i porównaniu ich skuteczności do standardowej chemioterapii. Wyniki tych badań (EURTAC, OPTIMAL, NEJGSG002, WJTOG3405) pokazały znamiennie lepsze wyniki w ramionach z inhibitorami kinaz w postaci dwukrotnego wydłużenia czasu do progresji i ponad dwukrotnie wyższego odsetka obiektywnych odpowiedzi w porównaniu do chemioterapii. Badania nad inhibitorem drugiej generacji jakim jest afatynib (m.in. LUX-Lung 3 i 6) potwierdziły dane dotyczące skuteczności leczenia oraz pokazały różnice w zakresie profilu toksyczności pomiędzy poszczególnymi lekami.

Leczenie inhibitorami kinazy tyrozynowej wiąże się z ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych, wśród których dominują powikłania skórne (wysypka, zanokcica, łysienie), hepatotoksyczność, biegunka czy rzadko występujące, ale potencjalnie groźne śródmiąższowe zapalenie płuc. Profil toksyczności jest przewidywalny i wypracowano skuteczne metody postępowania w celu jej łagodzenia w postaci odpowiedniego leczenia wspomagającego, opracowania zasad pielęgnacji skóry, stosowanej diety czy algorytmów redukcji dawki leków.

Jak dotąd nie wykazano w żadnym badaniu klinicznym wydłużenia czasu całkowitego przeżycia po zastosowaniu inhibitorów kinaz w pierwszej linii w stosunku do chemioterapii. Jednak trzeba podkreślić, że zdecydowana większość chorych w ramieniu z chemioterapią otrzymała leczenie inhibitorem po progresji choroby, a mediana przeżyć całkowitych osiągnęła średnio dwa lata co jest wynikiem nigdy wcześniej nieobserwowanym w tej grupie chorych.

Kolejne badania poszerzyły naszą wiedzę na temat mechanizmów oporności na zastosowane leczenie inhibitorami pierwszej lub drugiej generacji. Najczęstszym z nich jest selekcja komórek z mutacją oporności T790M.

Najnowsze badania kliniczne (AURA 2 i 3) nad zastosowaniem inhibitora trzeciej generacji – ozymertynibu przyniosły dalszy postęp w możliwościach leczenia. Ozymertynib w porównaniu do dwulekowej chemioterapii zastosowany po progresji na inhibitorach pierwszej i drugiej generacji u chorych z obecnością mutacji T790M pozwala na osiągnięcie mediany 10 miesięcy czasu wolnego od progresji (AURA 3).

Leczenie inhibitorami kinazy tyrozynowej przyniosło niewątpliwie przełom w leczeniu raka płuca. Obecnie jest to standardowa i rekomendowana metoda postępowania w pierwszej linii u chorych z zaawansowanym niedrobnokomórkowym rakiem płuca z obecnością aktywującej mutacji w genie EGFR, a także w drugiej linii leczenia w wypadku stwierdzenia mutacji oporności.