Alergiczny nieżyt nosa (ANN) jest zapaleniem bony śluzowej nosa i zatok przynosowych o symptomatologii klinicznej dającej objawy tylko ze strony śluzówki jam nosowych. Ostre (ARS) i przewlekłe zapalenie zatok (CRS) to również stan zapalny błony śluzowej jam nosowych i zatok przynosowych, lecz o zdecydowanie wyraźniejszej symptomatologii zatokowej. Różnica dotyczy także tła etiologicznego i odmiennego patomechanizmu.

ANN dotyczy około 25% Polaków. Cechuje się śluzowym lub surowiczym katarem, napadami kichania i świądem nosa, często w przewlekłych postaciach z dominującym uczuciem blokady przewodów nosowych. Objawy te występują w wyniku kontaktu z alergenem i mogą mieć incydentalny charakter (okresowy ANN) oraz trwać przez wiele tygodni, a nawet miesięcy (przewlekły ANN).

ARS to zapalenie zatok zwykle o podłożu infekcji wirusowej, mogące ulec nadkażeniu bakteryjnemu, trwające do 6 tygodni. Klasyczne objawy obejmują bóle w rzucie zatok przynosowych, kaszel, splywanie wydzieliny. W postaci bakteryjnej może występować też podwyższenie temperatury, katar ropny.

CRS to zapalenie przewlekłe, trwające ponad 3 miesiące lub nawracające wielokrotnie w ciągu roku. Objawy mogą być różne, gdyż tło etiologiczne i patomechanizm nie są jednorodne. Wyróżniamy postać wirusową, bakteryjną, eozynofilową. Szczególną grupę CRS stanowią polipy nosowe, które również nie są jednorodną grupą stanów chorobowych. Mogą przebiegać wraz z astmą, a szczególnie ciężki przebieg obserwujemy w polipach nosowych powstających na tle nietolerancji niesterydowych leków przeciwzapalnych. Choć ta postać stanowi zaledwie około kilka procent wszystkich przypadków astmy, to ma bardzo ciężki przebieg.

Jest wiele stanów chorobowych przebiegających z objawami zarówno CRS, ARS jak i ANN. Różnicowanie ich wymaga przede wszystkim dobrze zebranego wywiadu oraz ukierunkowanych na ich podstawie badań uzupełniających. Każdy chory z objawami przewlekłego nieżytu górnych dróg oddechowych winien mieć wykonane alergenowe testy skórne. Dalej diagnostyka różnicowa wymaga niekiedy posiewów, badań cytologicznych nabłonka nosa, testów diagnostycznych ukierunkowanych na ocenę trwałości upośledzenia drożności nosa (Rynomanometria) , czy oceniających anatomię jam nosowych (rynometria akustyczna, rynometria optyczna, tomografia komputerowa, rezonans elektromagnetyczny, itp.).

Terapia uzależniona jest od ostatecznego rozpoznania. W ANN podstawą są leki przeciwhistaminowe oraz donosowe glikokortykosteroidy. W ARS obecne poglądy pozwalają na terapię bez użycia antybiotyków, choć decyduje o tym stan chorego. Jednak cennym uzupełnieniem jest podanie miejscowe na nabłonek nosa glikokrtykosteroidów, uznane jako skuteczne leczenie przewlekającego się zapalenia. W CRS  ta forma terapii jest zalecana w niemal każdym przypadku. Pozostałe standardy postępowania leczniczego uzależniona są od patomechanizmu schorzenia i jego klinicznego przebiegu.