Objawy dysuryczne to  bardzo nieprzyjemna dla pacjentów grupa objawów. Należą do nich: bolesne oddawanie moczu, bolesne, stałe lub częste parcie na mocz, parcie naglące, częstomocz, uczucie dyskomfortu – najczęściej określane jako pieczenie, swędzenie, kłucie okolic moczowo-płciowych oraz ból okolicy nadłonowej. Najczęstsze przyczyny tych objawów stanowią zakażenia dolnych dróg moczowych, dróg rodnych, a także schorzenia prowadzące do zwężenia odpływu moczu – kamica, zmiany anatomiczne, nowotwory czy rozrost gruczołu krokowego. Bardzo częstą, a niejednokrotnie pomijaną przyczyną jest pęcherz nadreaktywny (OAB, overactive bladder).

 

 

Celem potwierdzenia infekcji dróg moczowych, konieczne jest co najmniej dwukrotne wykonanie badania ogólnego moczu oraz ewentualnie posiewu moczu z antybiogramem. U osób , u których wykluczy się infekcję dróg moczowych, należy brać pod uwagę  przyczyny nieinfekcyjne, a przede wszystkim zespół pęcherza nadreaktywnego.

Nadreaktywność pęcherza moczowego charakteryzuje się zespołem objawów: nagłym wzrostem ciśnienia wewnątrzpęcherzowego podczas fazy wypełniania przy stosunkowo niewielkiej objętości moczu w pęcherzu, zwiększoną spontaniczną aktywnością miogenną (skurczową), nakładającymi się skurczami tężcowymi, zmienioną reaktywnością na bodźce i charakterystycznymi zmianami w ultrastrukturze mięśnia wypieracza.

Rozpoznanie OAB stawiamy na podsawie objawów i badań klinicznych (wywiad i nieinwazyjne badania urodynamiczne). Można wyróżnić pęcherz nadreaktywny suchy (OAB dry), bez niekontrolowanego wycieku moczu oraz mokry (OAB wet), niepohamowane parcie, z wyciekiem moczu.

Do badań urodynamicznych nieinwazyjnych zalicza się: dzienniczek mikcji, test podpaskowy, ocenę zalegania moczu, uroflowmetrię. Do inwazyjnych badań urodynamicznych należą: cystometria, badanie ciśnieniowo-przepływowe, ocena ciśnienia wycieku, profilometria cewkowa, badania elektromiograficzne. Warto również wykonać badanie ogólne moczu oraz usg jamy brzusznej z oceną zalegania moczu po mikcji. Badania inwazyjne nie są konieczne do rozpoznania i rozpoczęcia leczenia pęcherza nadreaktywnego.

Dość dużą czułością i swoistością charakteryzuje się dzienniczek mikcji. Prawidłowe wartości w dzienniczku mikcji to:

• dzienna liczba mikcji – 6–7 razy,
• nokturia – 0–1 razy,
• dobowa liczba mikcji – 8 razy,
• 24-godzinna produkcja moczu – do 2,8 litra,
• nocna objętość moczu  <20% dobowej objętości moczu.

Kryteria rozpoznania dysfunkcji mikcyjnych w oparciu o dzienniczek mikcji (oblicza się średnią zdarzeń z 3 dni)

Zespół pęcherza nadreaktywnego

• Pęcherz nadreaktywny -suchy

–      liczba mikcji/dobę >8

–      brak nietrzymania moczu

–      liczba epizodów parć naglących o nasileniu minimum 2-3

• Pęcherz nadreaktywny mokry (nietrzymanie moczu z parcia)

–      liczba mikcji/dobę 8

–      liczba epizodów nietrzymania moczu, związanego z parciem naglącym>1/dobę

–      liczba epizodów parć naglących o nasileniu minimum 2

–      brak innych rodzajów nietrzymania moczu niż nietrzymanie moczu z parcia

Mieszane nietrzymanie moczu

            –liczba mikcji/dobę 8

            –liczba epizodów parć naglących o nasileniu minimum 2

            –liczba epizodów nietrzymania moczu, niezależnie od jego przyczyny 1/dobę

Wysiłkowe nietrzymanie moczu

      –liczba mikcji/dobę 8

      –liczba epizodów nietrzymania moczu spowodowanego wysiłkiem/dobę 1

      –liczba epizodów parć naglących/dobę <1

Nie do końca poznana i wieloczynnikowa patofizjologia zespołu pęcherza nadreaktywnego sprawia, iż leczenie osób nim dotkniętych jest trudne. Podstawę stanowi edukacja pacjenta odnośnie istoty choroby oraz terapia behawioralna, w skład której wchodzi wypracowanie prawidłowych nawyków dotyczących przyjmowania płynów i oddawania moczu, higieny osobistej oraz regularny trening pęcherza moczowego.

W przypadkach, gdy osoby cierpiące z powodu OAB mają również inne dolegliwości czy problemy zdrowotne, mogące mieć związek z obserwowanymi objawami klinicznymi (np. nawracające zakażenia układu moczowego, zaparcia stolca), istotne jest jednoczasowe prowadzenie terapii chorób współistniejących.

Podstawową rolę w farmakoterapii OAB w dalszym ciągu odgrywa stosowanie leków antycholinergicznych (solifenacyna, tolterodyna, oksybutynina). Stosunkowo duża częstość występowania działań niepożądanych (m.in. uczucie suchości w ustach, zaparcia, zaburzenia widzenia, senność) niejednokrotnie jest przyczyną samodzielnego odstawienia przez pacjentów przyjmowanych preparatów. W związku z tym coraz szersze zastosowanie znajdują leki z grupy agonistów receptora beta-3-adrenergicznego: mirabegron i solabegron (tylko mirabegron zarejestrowany w Polsce).